Fuath

"Hate hate hate knackers" an maíomh a léigh mé ar phróifíl Bebo.

Is fánach an rud a bhaineann siar asam agus mé ag spaisteoireacht ar an idirlín. Níl mórán nach bhfuil feicthe agam, ná níl aon easpa deiseanna chun tuairimí a léamh atá contráilte go maith leis an ndearcadh atá agam féin. Ach is cuma chomh minic agus a chím é, ní bhím riamh ullamh don bhfuath.

Bhí comhrá agam le sean-chara ó na meáin traidisiúnta timpeall an ama seo anuraidh. Tá sé amhrasach go maith faoi bhlaganna agus faoi na meáin nua idirlín seo. "An rud a chuireannn as dom", deir sé, "gur féidir le h-aon duine aon rud a rá."

Ball den "sean-scoil" is ea mo chara. Tá caighdeáin iriseoireachta den gchéad scoth aige agus taithí ar shaol eile ar fad: saol na n-eagarthóirí.

Sinne a bhfuil taithí níos mó againn ar na sean-mheáin, baineann sé geit asainn an fuath lom a fheiscint i gcló, gan leithscéal, gan náire, gan mhíniú. Cuireann sé iontas ormsa chomh minic agus a chím sa tslí sin é, ar leathanach idirlín, i mblagmhír nó i dtráchtaireacht ar bhlag.

Dá óige an scríobhnóir is cosúil gur mó an seans nach gcuirfidh siad srian ar bith orthu féin agus iad ag roghnú leasainmneacha maslaitheacha chun cur síos a dhéanamh ar aicmí nó ar chiníocha eile, agus dá bharr sin is ar Bebo atá na samplaí is measa ciníochais agus droch-íde. Tá obair mhaith déanta ag blag na ráflaí Blogorrah chun samplaí den anabaíocht seo a thabhairt cun solais. Bhain siad an-spórt ar feadh tamaill as mír ar ar thugadar "Bebo an lae".

Ní h-é nach raibh na focail seo in úsáid go forleathan an an aos óg nuair a bhíos ar scoil 20 bliain ó shin. Bhíomarna chomh maslaitheach, chomh h-aineolach agus chomh h-anabaí céanna - 'sea agus níos measa b'fhéidir. Ach bhí difríocht mhór amháin ann. Ní chífeá na focail sin scríofa ach in aon áit amháin: ar dhoras an leithris. Agus is cinnte nach mbeadh sé de dhánaíocht ag éinne a ainm a shíniú leo, gan trácht ar a phictiúir agus liosta dá cháirde.

Ní h-aon chúis mhaíte é cinnte, gur fearr le mo ghlúinse an fuath a choimeád faoi cheilt. Tá malairt tuairime ag an bpodchraoltóir Adam Curry. "Bring it on" a deir sé i dtaobh an tsaghas ciníochais a léiríodh in aghaidh an aisteora Shilpa Shetty i dteach Big Brother. Cloiseann sé an saghas sin magadh ciníoch gach lá i Sasana, deir sé, agus síleann sé gur fearr don tsochaí é a admháil. Níl sé go hiomlan cinnte gurb ionann magadh faoi stíl labhartha duine agus ciníochas i ngach cás, ach measann sé gur chóir go mbeadh sochaí aibí oscailte ilchultúrtha ábalta an cheist a phlé ós ard.

Tá súil agam go bhfuil an ceart aige. Chuir cuid den méid a scríobhadh ar bhlaganna Éireannacha tráth na breithe i gcás Phádraig Nally scannall mór orm. Tá sciar maith den bpobal nach bhfuil de argóint acu ach an fuath.

Tá dream eile a shéanann an fuath agus an ciníochas, ach a deir nach maith leo "political correctness". Ní thuigeann siad nach bhfuil sa chirte pholaitiúil ach dea-bhéasa, agus tá siad ag séanadh an meas is dual don gcine daonna lena gcuid leas-ainmneacha tarcaisniúla. An mbeidís sásta na téarmaí sin a úsáid os comhair na ndaoine seo? Tá sé suimiúil an méid tráchtairí ar bhlaganna a bhí lán cinnte de gur le baill dá dtreibh féin amháin a bhí siad ag caint ar an gcúis "nach mbaineann knackers úsáid as ríomhairí".

• Faraoir, ní raibh seans agam fós podchraoladh a dhéanamh. Tá súil agam go mbeidh ceann anseo amárach.
• Rogha Ceoil Phodslán na Seachtaine: Shine le Rachel Fuller. Tá podchraoladh físe ag Rachel, in éineacht lena leannán Pete Townshend, ag intheattic.podshow.com. Beidh sé le clos i bpodchraoladh an lae amáirigh.

Lipéid: irishblogs, gaeilge, fuath, ciníochas

Cad is "Blag Éireannach" Ann?

Foilseofar leagan podchraolta den alt seo i gceann cúpla lá.

Tá sé buailte linn arís a cháirde, creid é nó ná creid. Tá Gradam Blaganna na hÉireann seolta ag an suíomh awards.ie agus táthar ag glacadh le h-ainmniúcháin anois do bhlaganna Éireannacha de ghach aon tsaghas i 21 rannóg éagsúla.

Ní dóigh liom go raibh coinne ag éinne roimh ócáid bhronnta na ngradam anuraidh – go mbeadh sé chomh taitneamhach spreagúil agus a bhí. B’shin í an chéad bhliain á reachtáil agus ní raibh fhios ag éinne cad leis a d’fhéadfaí a bheith ag súil leis ar an oíche. Mar ar tharla sé bhí sé cosúil le ath-chaidreamh scoile, le glór bríomhar an chomhrá an líonadh an halla mhóir. Ní shílfeá gurb é an chéad uair ag an gcuid is mó againn ag casadh ar a chéile.

Ach ní ár mhaithe le h-ócáid sóisialta amháin a reachtáiltear na gradaim seo. Theastaigh ó Damien Mulley, a bhunaigh iad, go dtabharfaí aitheantas agus gríosadh dos na h-iarrachtaí is fearr sna meáin nua seo - agus go dtiocfadh an t-aitheantas sin ó phobal na mblagadóirí féin.

Tá an leagan amach ar chomórtas na bliana seo pléite go mion ar bhlag na ngradam le roinnt míonna anuas agus socráiodh na rannóga éagsúla roimh Nollaig.

Tá rannóga nua ann i mbliana. Beidh duais don ndearadh is fearr ar bhlag, agus duaiseanna do bhlaganna spóirt agus do bhlaganna ceoil chomh maith. Agus arís i mbliana beidh duais ann don mblag is fearr a bhain úsáid as an nGaeilge.

Sin í an duais a thugas féin liom anuraidh, ach ní bheidh mé san iomaíocht dó i mbliana. Dheineas teagmháil le Damien nuair a d’fhógair sé go raibh sé ag iarraidh urraithe dos na rannóga éagsúla agus ghlac sé le mo chomhlachtsa mar urraí ar Ghradam na Gaeilge don bhliain seo.

Is cúis mhór áthais dom an fás atá tagtha ar bhlaganna na Gaeilge le h-imeacht na bliana ata caite ó shin. Tuairiscíonn David Sifry ó technorati.com gur tháinig méadú faoi cheathair ar líon na mblaganna go h-idirnáisiúnta sa tréimhse sin, agus tá an fhorbairt chéanna ar bhlaganna na Gaeilge. Tá cúpla ceann gleoite tagtha ar an saol le bliain anuas agus fós féin tá an chuid is mó de shean-fhondúirí na bliana seo chaite ag treabhadh leo i gcónaí!

Tá an próiséas ainmniúchán oscailte don bpobal i gcoitinne anois ag an seoladh awards.ie/nominations agus mairfidh sé go dtí an Aoine bheag seo. Má tá blag a thaitníonn leat, nár dheas an rud é é a ainmniú? Cuimhnigh gur Gradam don “úsáid is fearr” atá i gceist leis an ngradam Gaeilge – níl sé riachtanach gur blag lán-ghaelach a bheadh i gceist leis sin. D’fhéadfadh gur mó an tairbhe don teanga é an cúpla focal a fhaigheann tosaíocht ar bhlag Béarla éigin atá go mór i mbéal an phobail? Cá bhfios?

Agus cuimhnigh chomh maith nach bhfuil aon chúis go mbeadh na blaganna Gaeilge cúngtha ina nghetto beag amháin lena nduais “speisialta”. Má phléann do rogha blag Gaeilge le cúrsaí spóirt – ainmnigh do Gradam an Spóirt é chomh maith! Beidh mé féin as an áireamh go Ghradam na Gaeilge i mbliana – ach beidh mé ag súil go ndéanfaidh mo chuid podchraoltaí Gaeilge tréan-iomaíocht i rannóg nua na podchraoltóireachta.

Ceist amháin a árdaítear gach aon bhliain, is cosúil, maidir leis na gradaim seo: cad is blag Éireannach ann? An freagra is mó a bhfuil glacadh leis ná gur blag é atá scriofa ag Éireannach (pé aít ina bhfuil sé), nó scríofa in Éirinn (pé dhuine a scríobh), nó a bhfuil Éire, nó Éireannaigh ina ábhar scríofa aige. Ach ní minic a luaitear an cháilíocht eile a bhronnann an stádas sin ar bhlag: an Ghaeilge.

An chuid is mó den nGaeilge a bhlagáiltear tagann sé ó thar lear. Cuid den mblagadóireacht seo – níl cáilíocht “Éireannach” ar bith aige ach amháin an teanga féin. Agus nach leor an méid sin? Má scriobhann tú i nGaeilge is blagadóir Éireannach tú ar an gcúis sin amháin – agus nach gradam ann féin é an méid sin?

Lipéid: irishblogs, gaeilge, irishblogawards

Cén blag is fearr a bhaineann úsáid as an nGaeilge?

As Lá Nua inniu:

Coimhlint mhór na mblaganna Gaeilge
Le Tomaí Ó Conghaile

Is gnáthchuid de shaol na linne seo é an blag agus i mí Mhárta, déanfar ceiliúradh ar bhlaganna na hÉireann ag Gradaim Náisiúnta na hearnála i mBaile Átha Cliath.

Is í seo an dara bliain do na Gradaim agus an iarraidh seo, tabharfar aitheantas do roinnt rannóg nua, an blag spóirt is fearr, an blag ceoil is fearr agus an dearadh is fearr ar bhlag ina measc.

Mar an gcéanna le comórtas na bliana seo caite, bronnfar duais don bhlag is fearr a bhaineann úsáid as an Ghaeilge agus is dian an iomaíocht don ghradam sin arís i mbliana.

Ba é an blagadóir iomráiteach, agus colúnaí Lá Nua, Conn Ó Muinneacháin, a bhuaigh an duais anuraidh dá shuíomh, An tImeall (www.imeall.com), a bhí ar an chéad phodchraoladh riamh i nGaeilge, ach ní bheidh Conn i measc na n-iomaitheoirí an iarraidh seo.

Mar a mhínigh Conn, beidh comhlacht s’aige, Edgecast Media – a léiríonn podchraoltaí agus cláir raidió agus a chuireann seirbhísí comhairleoireachta ar fáil - ag déanamh urraíochta ar an rannóg:

“Dheineas teagmháil leis na Irish Blog Awards nuair a fógraíodh go rabhadar ag iarraidh urraí do na rannóga éagsúla agus ghlac siad le mo chomhlachtsa mar urra ar Ghradam na Gaeilge don bhliain seo,” arsa sé.

“Is cúis mhór áthais dom an fás atá tagtha ar bhlaganna na Gaeilge le himeacht na bliana atá caite ó shin.

“Tuairiscíonn technorati.com gur tháinig méadú faoi cheathair ar líon na mblaganna go hidirnáisiúnta sa tréimhse sin, agus tá an fhorbairt chéanna ar bhlaganna na Gaeilge.

“Tá cúpla ceann gleoite tagtha ar an saol le bliain anuas agus fós féin, tá an chuid is mó de sheanfhondúirí na bliana seo caite ag treabhadh leo i gcónaí.”

Is é 26 Eanáir an spriocdháta don phróiséas ainmniúcháin agus is féidir tuilleadh eolais a fháil ar www.awards.ie

Cad é an blag Gaeilge is fearr leatsa? Ainmnigh don nGradam é!

Lipéid: irishblogs, gaeilge, irishblogawards

Lá Nua

Seoltar Lá Nua inniu. Nuachtán laethúil agus suíomh idirlín agus tá podchraoladh laethúil acu leis!


Glac Síntús le RSS:
Glac Síntús le iTunes:

Go maire siad!

Tuilleadh eolais ag www.nuacht.com, agus Dé hAoine beag seo ar Imeall #172!

Lipéid: irishblogs, gaeilge, podchraoladh

Ath-thosnú

Teastaíonn uaim mo bhuíochas a ghabháil le gach éinne a chuir teachtaireacht chugam agus a dhein comhbhrón liom le déanaí. Táim fíor-bhuíoch.

Imeall #171: Ar Son Na Cúise

• 
• Agallamh le Uachtarán Chonradh na Gaeilge, Dáithí Mac Cárthaigh.
• Tá Dáithí san iomaíocht do Sheanad Éireann (Painéal na hOllscoile Náisiúnta) in olltogchán na bliana seo.
• Tá roinnt mhaith daoine atá i dteideal vóta a chaitheamh ar an bpaineál seo ach níl siad cláraithe. Is féidir foirmeacha cláraithe a fháil ar shuíomh Dháithí ag Daithi1.ie
  

Má chloisim na focail “Irish shoved down my throat” oiread agus uair amháin eile táim chun fios a chur ar Ghardaí na gCliché.

Tá a fhios ag aon duine réasúnta nach bhfuil an Ghaeilge á brú go h-éagórach ar éinne – ach oiread agus atá na h-ábhair eile “éigeantacha” ar scoil.

Tá fhios ag an saol Fódlach chomh maith céanna go bhfuil formhór an phobail báiúil don dteanga bheo, mar oidhreacht luachmhar agus mar chomhartha náisiúnta. Bíodh is nach bhfuil sí ar a dtoil ag an gcuid is mó acu, tá siad bródúil aisti mar sin féin. Teastaíonn uathu go mairfeadh sí beo folláin, agus cé go bhfuil siad sásta an cúram sin a fhágaint ag daoine eile, tá siad buíoch go bhfuil an teanga á coimeád agus á cothú ag na daoine sin, mar acmhainn náisiúnta.

Ach tá mionlach beag bídeach ann atá naimhdeach don nGaeilge. Seo iad an dream a shamhlaíonn “club gaelach iata le h-aghaidh scoth-aicme an Éireannachais”. Seo iad an dream a bhfuil sé de chlaonadh mí-nádúrtha acu, dísbeagadh a dhéanamh ar aon rud nach bhfuil máistreacht agus sárú acu féin air. Seo iad na daoine a chuireann an milleán ar na h-úirlisí, nó ar an gcóras, nó a thréigeann páirc na h-imeartha ag clamhsán faoin réiteoir.

Ar nós na mbochtán – beidh a leithéidí go deo ann, agus mar a deirim, níl siad líonmhar. Ar shlí amháin, ní fhaighim lucht orthu: tá séantóirí nimhneacha ag gach aon chúis mhaith faoin spéir. Ach sílim gur cúis imní ar leith iad naimhde seo na Gaeilge, mar nach bhfuil a dhóthain á dheánamh chun a gcuid cacamais a bhreágnú agus seasamh ina gcoinne.

N’fheadar cad faoi ndear an leisce atá ar phobal na Gaeilge labhairt amach ar son na teanga; ar son luachanna an chaomhnaithe agus na h-athbheochana; ar son stádas na teanga agus ar son cearta lucht a labhartha.

B’fhéidir go bhfuil éirithe go ró-mhaith ag an sleá is géire in armlón an fhrith-ghaelgóra: íomhá bréagach an “fanatical Gaeilgeoir”. Ní gá dom cur síos a thabhairt – is féidir libh féin na bearnaí a líonadh sa phortráid. Má theastaíonn cúnamh uaibh, féachaígí cuntaisí nuachtáin shasanacha na 19ú aoise ar na hÉireannaigh bharbartha. Nó cúntaisí na gcóilíneach Eorpach ar chiní dúchais na hAfraice. Nó in alt nó dhó atá scríofa i mblaganna Éireannacha le bliain anuas.

Faraoir, sílim go bhfuil tionchar níos mó ag an mbolscaireacht seo, ní amháin ar an bpobal i gcoitinne, ach fiú ar phobal na Gaeilge féin. Ní maith linn go nglaofaí ainmneacha chugainn – mar sin fanaimíd inár dtost.

Ach ceal freasúra, tá tionchar níos láidre ag bréaga na bhfrithghaeilgeoirí. An móramh báiúil sin, tá siad i bhfábhar tacaíocht a thabhairt don nGaeilge cinnte. Ach ní sheasfaidh aon duine reásúnta le “iachall”, le “éigeantacht”, ná le “cine-dheighilt”. (Ní áirím “faisisteachas”, ná “mí-úsáid leanaí”.)

Bíodh is gur bréaga iad na focail seo ag cur síos ar an nGaeilge agus ar na h-iarrachtaí chun tacú léi, ní chloistear a dhóthain im’ thuairimse, i mór-fhóraim (Bhéarla) na tíre seo chun iad a bhreágnú. Agus mar sin, téann an diúltacht seo i bhfeidhm, ar an bpobal mór, agus fiú ar mhisneach agus ar mheanmna na nGael féin.

Is ar an ábhar seo, go measann Fine Gael go mb’fhéidir go bhféadfaí cúpla vóta a thuilleamh ach a leas féin a bhaint as an ndiúltacht seo. Agus go n-oireann sé do thráchtairí áirithe taibhse a chruthú de Aire na hAthbheochana agus Acht an Aimhleasa. Agus is cuma gur éithigh iad – níl go leor daoine dá mbréagnú.

Tá dul chun cinn mór deánta le 10 mbliana anuas, agus léiríonn cáil TG4, ach go h-áirithe, gur fearr beart ná briathar go minic i gcás mar seo. Ach ná déanfaimís dearmad gur gá éithigh a bhréagnú, go h-oscailte, go minic agus go glórach.

Tá beart agus briathar le sonrú sa mhisneach atá á léiriú ag pobal na Gaeilge ar an idirlíon, agus tá próifíl árd ag an dteanga sna fóraim seo. Agus tá fóram nua ag forbairt romhainn in 2007: bolscaireacht na físe.

Is é YouTube an suíomh is iomráití a bheidh ann sa bhliain úr. Tá tagairt déanta cheana agam don dtionscnamh Votetube, atá ag iarraidh úsáid na bhfíseán stocaireachta a chothú don olltoghchán a bheidh in Éirinn sara fada. Tá an Ghaeilge ar chlár plé an toghcháin seo, buíochas le Enda Kenny. Cé a chuirfidh a cás i gcúirt YouTube?

Rith sé liom arís an tseachtain seo nuair a chonac an scannán An Gaeilgeoir Nocht ar TG4. Ábhar machnaimh atá sa scannán seo do Ghaeilgeoirí ár linne. Píosa maith ealaíne is ea é cinnte, agus is fiú go mór é sin. Ach sílim nach bhfuil aon easpa ealaíne ag eascairt ó phobail na Gaeilge. An rud atá níos mó de dhíth orainn, b’fhéidir, ná bolscaireacht lom in aghaidh na diúltachta agus na n-éitheach.

Ceol Podslán:

• On My Way Home le Adam Woodall Band
• Title And Registration le Death Cab For Cutie